Τά σχολεία τής Φθιωτιδοφωκίδος 1889-1890.

α Σχολεία Της Φθιωτοφωκίδος 1889 – 1890

του Άγγ. Γ. Ηλιόπουλου

Με την ευκαιρίαν της ευρέσεως εις παλαιόν βιβλίον καταλόγου καθηγητών των Γυμνασίων και Ελληνικών Σχολείων (Σχολαρχείων) του τότε αδιαιρέτου Νομού Φθιωτοφωκίδος, παραθέτουμεν τα ονόματα αυτών. Έχουν δημοσιευθεί εις το «Ετήσιον πολιτειακόν, οικονομολογικόν και στατιστικόν ημερολόγιον 1891» (Έτος Β’ Αθήνα 1890) εκδοθέν παρά του πρυτάνεως της ελληνικής δημοσιογραφίας Βλάσση Γαβριηλίδου.

Κατά το σχολικό έτος 1889-1890 υπήρχον εις την Φθιωτοφωκίδα δύο Γυμνάσια, όπου εδίδασκον οι εξής καθηγητάι:

α) Αμφίσης: Γυμνασιάρχης Δημ. Κουβελάς, καθηγηταί Ιω. Μπογδάνος, Βασ. Πουρνάρας, Αριστ. Παπαντωνίου και Γ. Μουσαίος.

β) Λαμίας: Γυμνασιάρχης Γ. Ζ. Παναγιωτίδης, καθηγηταί: Νικ. Κλάρας, Γ. Ρέντζος, Ν. Κορπιαίος, Γ. Εμμ. Ανδρούτσος και Κ. Αποστολίδης.

Ελληνικά Σχολεία υπήρχον εις τας κάτωθι κωμοπόλεις με το εξής προσωπικόν:

Αταλάντη: Σχολάρχης Κ. Κωνσταντόπουλος, διδάσκαλοι Γ. Τσικόπουλος, Αλ. Ελευθεριάδης,

Άμφισσα: Σχολάρχης Γ. Π. Παπαδόπουλος, διδάσκαλοι Πρ. Κόλλιας, Γ. Σπανοκωλέττης, Παν. Παπανδρέου

Αγάς (Σπερχειάδα): Διδάσκαλοι Ανδρ. Κατσαδούρος, Γ. Χαλιώτας.

Βαρυμπόπη (Μακρακώμη): Διδάσκαλος Γεώργιος Ρίζος.

Βελίτσα (Τιθορέα): Διδάσκαλος Ευθ. Καρδαράς.

Βιτρινίτσα: Διδάσκαλοι Γ. Χρυσανθάκης, Π. Κοντόπουλος.

Γαλαξείδι: Σχολάρχης Πέτρος Πορφυρόπουλος, διδλασκαλοι Ι. Καλπούζος, Γ. Ανδρέου, Ι. Περδίκας.

Γαρδίκι Ομιλαίων: Διδάσκαλος Μ. Στεργιόπουλος.

Γραβιά: Διδάσκαλος Θρ. Παπαγεωργίου.

Γρανίτσα (Δωρίδος): Διδλασκαλος Σπ. Δαούρτας.

Δαδίον (Αμφίκλεια): Σχολάρχης Γ. Καφίρης, διδάσκαλοι Κ. Γ. Ξηρομερίτης, Σπ. Θ. Τράκας, Ι. Παπαναστασίου, Αθ. Μουρτζίνας.

Δραχμάνι (Ελάτεια): Διδάσκαλος Πέτρος Λαπατσάνης ή Ματονίκας.

Κάψη: Διδάσκαλος Χρυσόγελως Οικονομίδης.

Λαμία: Σχολάρχης Λεων. Ρούκης, διδάσκαλοι Ι. Τσιτιμάκης, Γαριβ. Δημητριάδης, Κ. Τριανταφυλλίδης, Κ. Μαλακάσης.

Λιδωρίκι: Σχολάρχης Κ. Κάκος, διδάσκαλος Κ. Η. Ταμβάκης.

Μαρτίνον: Διδάσκαλος Γ. Δημακίδης.

Μώλος: Διδάσκαλος Ν. Ποίτης.

Παλαιοκάτουνο (Δωρίδος): Διδάσκαλος Αναστ. Αραβοσιτάς.

Στυλίς: Διδάσκαλος Αλκ. Ριζόπουλος.

Υπάτη: Διευθύνων Περ. Πανόπουλος, διδάσκαλοι Ν. Δημάκης, Γ. Παπακωνσταντίνου.

Ενδιαφέρων επίσης είναι ο δημοσιευόμενος εν συνεχεία «Κατάλογος εμφαίνων τον αριθμόν των Ελληνικών Σχολείων, την πόλιν εν η εδρεύουσι ταύτα και τον αριθμό των μαθητών εκάστης τάξεως, κατά το σχολικόν έτος 1889-1890»

Αριθμός μαθητών κατά τάξεις

ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ & ΦΩΚΙΔΟΣ Α Β Γ

Βιτρινίτσης…………………………. 22 10 18

Λειδωρικίου…………………………..26 13 13

Παλαιοκάτουνο………………….. 13 - -

Αταλάντης…………………. …………26 26 14

Βελίτσης………………………………. 12 - -

Δαδίου……………………………….. 62 55 38

Δραχμανίου…………………………. 19 - -

Μώλου…………………..……….……. 7 - -

Αμφίσης…………………………..…… 87 64 62

Γαλαξειδίου……………………….. 61 22 11

Γραβιάς………………………………. 14 - -

Αγά……………………….…………… 24 17 -

Βαρυμπόπης……………………… 26 - -

Γαρδικίου (Κρ. Λαρίσσης)…. 12 - -

Γαρδικίου (Ομιλαίων)………… 16 - -

Κάψης………………………….…… 17 - -

Λαμίας…………………………..….. 70 61 46

Νέας Μιζέλης……………..….…… 9 - -

Στυλίδας……………………..…….… 20 - -

Υπάτης……………………………….. 42 15 27

Αρτοτίνης…………………..…….. 15 - -

(Τα έχοντα μαθητάς εις την Α’ τάξιν μόνον ιδρύθησαν κατά το έτος 1889-1890)

ΠΙΝΑΞ

Δημοτικών Σχολείων Φθιωτοφωκίδος και Ευρυτανίας εμφαίνων και αριθμόν μαθητών και διδασκάλων

Δήμοι Σχολεία M.Αρρέν. M.Θηλ. Δημ/σκαλοι Γραμ/σκαλοι

ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ

Λαμίας 12 181 175 10 6

Φαλάρων 9 181 43 2 7

Κρεμαστής Λαρίσσης 3 68 - 1 1

Πτελεατών 4 146 19 3 1

Σπερχειάδος 5 93 11 3 2

Νέας Μιζέλης 2 40 32 2 -

Ομιλαίων 3 129 - 2 1

Υπάτης 7 199 25 3 4

Ηρακλειωτών 5 108 - 1 4

Μακρακώμης 5 56 - 4 1

Παραχελωίτιδος 4 80 - 1 3

Τυμφρηστού 8 197 - 6 2

ΛΟΚΡΙΔΟΣ

Αταλάντη 6 153 55 3 4

Λαρύμνης 4 120 - 3 1

Τιθορέας 4 110 - 3 1

Δαφνουσίων 3 46 - 2 1

Θρονίου 3 46 - 2 1

Θερμοπυλών 4 90 25 3 1

Δρυμαίας 4 339 60 4 2

Ελάτειας 4 106 - 1 3

ΔΩΡΙΔΟΣ

Αιγιτίου 5 119 - 4 1

Υαίας 3 125 - 3 -

Τολοφώνος 5 137 - 4 1

Ποτιδανίας 4 120 - 2 2

Ευπαλίου 9 65 - - 7

Κροκυλίου 4 203 - 4 -

Βωμαίας 4 139 - 2 2

ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΟΣ

Αμφίσσης 5 144 112 7 -

Γαλαξιδίου 2 210 200 5 -

Μυονίας 3 108 - 1 2

Κρίσσης 4 187 32 4 -

Αντικύρας 1 130 1 - -

Παρνασίων 3 58 46 3 -

Δωριέων 6 246 - 6 -

Καλλιέων 3 96 - 3 -

ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ

Καρπενησίων 13 428 65 10 6

Ευρυτάνων 5 255 - 2 4

Αρακυνθίων 5 136 - 2 4

Παρακαμπυλίων 4 62 - 1 3

Κτημενίων 6 114 - 2 4

Δολόπων 2 40 - - 2

Απεραντίων 4 129 - 2 2

Αγραίων 6 141 - 4 2

Αγράφων 3 67 - - 3

Χαρακτηριστικόν είναι ότι ελάχισται μαθήτριαι εφοίτουν εις τα Δημοτικά σχολεία την εποχήν εκείνην

Υπήρχον και γραμματοδιδασκαλεία εις τα κάτωθι χωρία:

Δήμος Λαμιέων: Σαραμουσακλή, Μεγάλη Βρύση, Καλύβια, Τσοπανλάτες, Ιμέρμπεη.

Ηρακλειωτών: Βαρδάταις, Γαρδίκιον, Ελευθεροχώριον.

Ομιλαίων: Κυριακοχώρι.

Σπερχειάδος: Χαλίλη.

Μυονίας: Κολοπετινίτσα.

Αμφίσσης: Αγ. Γεωργίος.

Αταλάντης: Κολάκα, Σκεντέραγα, Έξαρχος.

Δαφνουσίων: Αρκίτσα, Γολέμιον.

Δρυμαίας: Ξυλικοί.

Ελατείας: Μπέλεσι.

Θρονίου: Καινούργιον.

Διδασκάλων και γραμματοδιδασκάλων δεν αναφέρονται ονόματα. Υπήρξαν ούτοι οι ανώνυμοι ήρωες, οι οποίοι διέδωσαν τα φώτα της παιδείας εις τα απομακρυσμένα χωρία της Φθιωτοφωκίδος προ 120 ετών. Εμόρφωναν δε, μαζί με τους καθηγητάς των Ελληνικών Σχολείων και των Γυμνασίων, πολλάς γενεάς μαθητών, ων αρκετοί ανήλθον εις τας ανωτάτας βαθμίδας της κρατικής, εκκλησιαστικής και κοινωνικής ιεραρχίας, και υπήρξαν οι θεμελιωταί της πνευματικής αναπτύξεως του μεγάλου αυτού τμήματος της ιστορικής Ρούμελης.