Μερικές φωτογραφίες και λίγα λόγια από καρδιάς στην μνήμη τουΔασκάλου και Δημάρχου ΛΟΥΚΑ ΣΚΟΥΦΑ, με την συμπλήρωση 30χρόνων από τον αδόκητο χαμό του.
Δ. Καλπύρης
Αμφίκλεια
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΑΝΤΙ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΔΑΣΚΑΛΟ ΚΑΙ ΔΗΜΑΡΧΟ ΛΟΥΚΑ ΣΚΟΥΦΑ
Πέρασαν περίπου 30 χρόνια, όταν τέτοια εποχή έφυγε από κοντά μας ο Λουκάς. Ήταν ένα βράδυ του Φλεβάρη του 1983 όταν εμβρόντητοι μάθαμε τον αδόκητο χαμό του. Ένα βράδυ που τα στοιχειά της φύσης λυσσομανούσαν και συνωμότησαν για το μοιραίο παραπάτημα του αδύναμου ανθρώπου μπροστά στην πανίσχυρη δύναμή τους. Κι έτσι στα σκοτεινά, μόνος κι αβοήθητος, έφυγε ο Λουκάς απ´ το μάταιο τούτο κόσμο.
Έφυγε έτσι απλά κι αθόρυβα, πάνω στην ακμή της ωριμότητας, αφήνοντας όμως πίσω του ένα τεράστιο έργο στην εκπαίδευση και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Τεράστιο, ώστε να μείνει η εποχή του χαραγμένη ανεξίτηλα στη μνήμη όλων, γνωστών, φίλων, ακόμα και των επικριτών του-γιατί ποτέ δε λείπουν κι αυτοί-και τέτοιο σε δύναμη που τον ανήγαγε στη σφαίρα του θρύλου, ενός θρύλου που όλο και φουντώνει με το πέρασμα των χρόνων.
Η προσφορά του Λουκά απλώνεται σε δυο τομείς, του Δασκάλου και του Δημάρχου, που όμως στο βάθος συγκλίνουν και δημιουργούν αυτή τη μοναδική για τα Δαδιώτικα χρονικά προσωπικότητα. Κατ´ αρχάς-και το ξέρω με βεβαιότητα αυτό-ο ίδιος θα προέτασσε αυτή του απλού Δασκάλου κι όχι σ´ εκείνη του πρώτου πολίτη της πόλης, παρά την αίγλη του τίτλου. Γιατί ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του έναν απλό ΔΑΣΚΑΛΟ, ταγμένο όχι μόνο στη μεταλαμπάδευση των στεγνών μαθηματικών εννοιών στους μαθητές του, αλλά και μιας πολύπλευρης κουλτούρας. Με μια μοναδική μαεστρία κατάφερνε να συνδυάζει τις εξισώσεις με τη λογοτεχνία, το ημίτονο με τον κινηματογράφο και το εμβαδόν του κύκλου με την ποίηση, τέτοια που το φτωχό φροντιστήριό του να έχει μεταβληθεί σ´ ένα ναό γνώσης και πολιτισμού. Κι οι μαθητές, διψασμένοι όπως πάντα για το ωραίο και τ´ αληθινό, ρουφούσαν γνώσεις κι ανδρώνονταν μέσα απ´ αυτή τη μοναδική μυσταγωγία. Οι μαθητές μιας μικρής επαρχιακής πόλης ζώντας, σε χρόνους δικτατορικής σιωπής και αργότερα στην ελευθερία της μεταπολίτευσης-που καμία φορά κρύβει και σκοπέλους- που η μόνη τους διασκέδαση και διέξοδος μέχρι τότε ήταν ο κινηματογράφος του Δεληγιάννη, βρέθηκαν μπροστά σ´ ένα χαρισματικό άνθρωπο, σε μια κινητή εγκυκλοπαίδεια με αδιάλειπτη διάθεση για επικοινωνία και προσφορά. Το ανήσυχο και φιλοπερίεργο των μαθητών που έβγαιναν απ´ το σκοταδισμό της δικτατορίας, είχε μπροστά του ένα γίγαντα γνώσης που με απλότητα και εκλαϊκευμένο λόγο τη διοχέτευε ο δάσκαλος στους ανοιχτούς μαθητικούς διαύλους. Κι έτσι σιγά σιγά σμιλευόταν ο καλλιεργημένος και πολιτικοποιημένος τύπος του ώριμου ανθρώπου και πολίτη που έμελλε να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη μεταπολιτευτική εποχή.
Και καθώς τα χρόνια περνούσαν και με την καθοριστική συμβολή του δασκάλου οι μαθητές αυτοί γίνονταν φοιτητές-απ´ τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας στο νομό σημείωναν τα παιδιά του Δαδιού τότε-και όταν έρχονταν στο χωριό τα καλοκαίρια και στις διακοπές στήνονται πάλι ατέλειωτες συζητήσεις λογοτεχνικού, πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου, διανθισμένες με αστεία και γέλια τρανταχτά που έκαναν την πλατεία να ζωντανεύει μέχρι αργά τις πρωινές ώρες. Εκεί στο μαγαζί του Μερεντίτη ανταλλάσσονταν απόψεις για κάθε ζήτημα κυρίως όμως για πολιτική, καθώς το κλίμα της μεταπολίτευσης ήταν ευνοϊκό για την ανάδειξη νέων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και ιδεολογιών που ζητούσαν την ανατροπή του κατεστημένου και την επικράτηση υγιών και δημοκρατικών τάσεων. Στο κέντρο όλων αυτών των συζητήσεων η μετριοπαθής και εμβληματική φιγούρα του Δασκάλου που κρατούσε τις ισορροπίες και κατεύναζε τα πάθη με την πείρα, την εμβρίθεια, τη σοφία, μα πάνω απ´ όλα με το αναμφισβήτητο κύρος του.
Τέκνο λοιπόν και κατ´ εξοχή εκφραστής αυτού του κλίματος της μεταπολίτευσης επόμενο ήταν να ηγηθεί ενός ευρύτερου συνδυασμού δημοκρατικών δυνάμεων και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς οι περισσότεροι δημότες της Αμφίκλειας έβλεπαν σ´ αυτόν την υλοποίηση των δυνατοτήτων που η νέα εποχή ευαγγελιζόταν. Δήμαρχος, λοιπόν, για δύο τετραετίες τα κρίσιμα χρόνια της νέας Ελλάδας που έβγαινε βαθιά λαβωμένη απ´ τη δικτατορία κατάφερε να φέρει έναν ανανεωτικό αέρα στη Δημαρχία. Το δημαρχείο που εμείς οι νέοι τότε το θεωρούσαμε άντρο συντηρητικών γερόντων, άνοιξε τις πύλες του σ´ όλους και κυρίως στους νέους που κατέθεταν τις φρέσκιες ιδέες τους κι έβλεπαν ότι έβρισκαν έδαφος γόνιμο. Τα στεγανά είχαν διαβρωθεί και φυσούσε ένας άνεμος δημιουργίας και προκοπής. Με σεβασμό στην παράδοση και σε συνεργασία με τον νεοϊδρυθεντα τότε Σύλλογο Νέων που πρωτοστατούσε, γίνονταν πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων: συναυλίες, εκδρομές, εκθέσεις βιβλίων, ομιλίες, αγώνες σκακιού και άλλων παιγνίων, πράγματα πρωτόγνωρα για τη μικρή, κλειστή και συντηρητική
Πέρασαν περίπου 30 χρόνια, όταν τέτοια εποχή έφυγε από κοντά μας ο Λουκάς. Ήταν ένα βράδυ του Φλεβάρη του 1983 όταν εμβρόντητοι μάθαμε τον αδόκητο χαμό του. Ένα βράδυ που τα στοιχειά της φύσης λυσσομανούσαν και συνωμότησαν για το μοιραίο παραπάτημα του αδύναμου ανθρώπου μπροστά στην πανίσχυρη δύναμή τους. Κι έτσι στα σκοτεινά, μόνος κι αβοήθητος, έφυγε ο Λουκάς απ´ το μάταιο τούτο κόσμο.
Έφυγε έτσι απλά κι αθόρυβα, πάνω στην ακμή της ωριμότητας, αφήνοντας όμως πίσω του ένα τεράστιο έργο στην εκπαίδευση και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Τεράστιο, ώστε να μείνει η εποχή του χαραγμένη ανεξίτηλα στη μνήμη όλων, γνωστών, φίλων, ακόμα και των επικριτών του-γιατί ποτέ δε λείπουν κι αυτοί-και τέτοιο σε δύναμη που τον ανήγαγε στη σφαίρα του θρύλου, ενός θρύλου που όλο και φουντώνει με το πέρασμα των χρόνων.
Η προσφορά του Λουκά απλώνεται σε δυο τομείς, του Δασκάλου και του Δημάρχου, που όμως στο βάθος συγκλίνουν και δημιουργούν αυτή τη μοναδική για τα Δαδιώτικα χρονικά προσωπικότητα. Κατ´ αρχάς-και το ξέρω με βεβαιότητα αυτό-ο ίδιος θα προέτασσε αυτή του απλού Δασκάλου κι όχι σ´ εκείνη του πρώτου πολίτη της πόλης, παρά την αίγλη του τίτλου. Γιατί ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του έναν απλό ΔΑΣΚΑΛΟ, ταγμένο όχι μόνο στη μεταλαμπάδευση των στεγνών μαθηματικών εννοιών στους μαθητές του, αλλά και μιας πολύπλευρης κουλτούρας. Με μια μοναδική μαεστρία κατάφερνε να συνδυάζει τις εξισώσεις με τη λογοτεχνία, το ημίτονο με τον κινηματογράφο και το εμβαδόν του κύκλου με την ποίηση, τέτοια που το φτωχό φροντιστήριό του να έχει μεταβληθεί σ´ ένα ναό γνώσης και πολιτισμού. Κι οι μαθητές, διψασμένοι όπως πάντα για το ωραίο και τ´ αληθινό, ρουφούσαν γνώσεις κι ανδρώνονταν μέσα απ´ αυτή τη μοναδική μυσταγωγία. Οι μαθητές μιας μικρής επαρχιακής πόλης ζώντας, σε χρόνους δικτατορικής σιωπής και αργότερα στην ελευθερία της μεταπολίτευσης-που καμία φορά κρύβει και σκοπέλους- που η μόνη τους διασκέδαση και διέξοδος μέχρι τότε ήταν ο κινηματογράφος του Δεληγιάννη, βρέθηκαν μπροστά σ´ ένα χαρισματικό άνθρωπο, σε μια κινητή εγκυκλοπαίδεια με αδιάλειπτη διάθεση για επικοινωνία και προσφορά. Το ανήσυχο και φιλοπερίεργο των μαθητών που έβγαιναν απ´ το σκοταδισμό της δικτατορίας, είχε μπροστά του ένα γίγαντα γνώσης που με απλότητα και εκλαϊκευμένο λόγο τη διοχέτευε ο δάσκαλος στους ανοιχτούς μαθητικούς διαύλους. Κι έτσι σιγά σιγά σμιλευόταν ο καλλιεργημένος και πολιτικοποιημένος τύπος του ώριμου ανθρώπου και πολίτη που έμελλε να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη μεταπολιτευτική εποχή.
Και καθώς τα χρόνια περνούσαν και με την καθοριστική συμβολή του δασκάλου οι μαθητές αυτοί γίνονταν φοιτητές-απ´ τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας στο νομό σημείωναν τα παιδιά του Δαδιού τότε-και όταν έρχονταν στο χωριό τα καλοκαίρια και στις διακοπές στήνονται πάλι ατέλειωτες συζητήσεις λογοτεχνικού, πολιτικού και κοινωνικού περιεχομένου, διανθισμένες με αστεία και γέλια τρανταχτά που έκαναν την πλατεία να ζωντανεύει μέχρι αργά τις πρωινές ώρες. Εκεί στο μαγαζί του Μερεντίτη ανταλλάσσονταν απόψεις για κάθε ζήτημα κυρίως όμως για πολιτική, καθώς το κλίμα της μεταπολίτευσης ήταν ευνοϊκό για την ανάδειξη νέων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων και ιδεολογιών που ζητούσαν την ανατροπή του κατεστημένου και την επικράτηση υγιών και δημοκρατικών τάσεων. Στο κέντρο όλων αυτών των συζητήσεων η μετριοπαθής και εμβληματική φιγούρα του Δασκάλου που κρατούσε τις ισορροπίες και κατεύναζε τα πάθη με την πείρα, την εμβρίθεια, τη σοφία, μα πάνω απ´ όλα με το αναμφισβήτητο κύρος του.
Τέκνο λοιπόν και κατ´ εξοχή εκφραστής αυτού του κλίματος της μεταπολίτευσης επόμενο ήταν να ηγηθεί ενός ευρύτερου συνδυασμού δημοκρατικών δυνάμεων και σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς οι περισσότεροι δημότες της Αμφίκλειας έβλεπαν σ´ αυτόν την υλοποίηση των δυνατοτήτων που η νέα εποχή ευαγγελιζόταν. Δήμαρχος, λοιπόν, για δύο τετραετίες τα κρίσιμα χρόνια της νέας Ελλάδας που έβγαινε βαθιά λαβωμένη απ´ τη δικτατορία κατάφερε να φέρει έναν ανανεωτικό αέρα στη Δημαρχία. Το δημαρχείο που εμείς οι νέοι τότε το θεωρούσαμε άντρο συντηρητικών γερόντων, άνοιξε τις πύλες του σ´ όλους και κυρίως στους νέους που κατέθεταν τις φρέσκιες ιδέες τους κι έβλεπαν ότι έβρισκαν έδαφος γόνιμο. Τα στεγανά είχαν διαβρωθεί και φυσούσε ένας άνεμος δημιουργίας και προκοπής. Με σεβασμό στην παράδοση και σε συνεργασία με τον νεοϊδρυθεντα τότε Σύλλογο Νέων που πρωτοστατούσε, γίνονταν πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων: συναυλίες, εκδρομές, εκθέσεις βιβλίων, ομιλίες, αγώνες σκακιού και άλλων παιγνίων, πράγματα πρωτόγνωρα για τη μικρή, κλειστή και συντηρητική
μέχρι τότε κοινωνία του Δαδιού.
Πιστεύω πως έγινε, λοιπόν, κατανοητό, γιατί οι δύο βασικές ιδιότητες του Λουκά, αυτή του Δασκάλου κι αυτή του Δημάρχου κατά βάθος συγκλίνουν και δημιουργούν τη μοναδική του προσωπικότητα.
Κι αυτός ευχαριστημένος καμάρωνε στ´ αλήθεια, γιατί έβλεπε να υλοποιούνται τα όσα είχε οραματιστεί για το μικρό του τόπο που τον αγάπησε τόσο, ώστε να διαθέσει όλη του την επιστημοσύνη και όλες του τις δυνάμεις για να τον κάνει μεγάλο. Και σ´ ένα βαθμό τα κατάφερε. Γι αυτό και έγινε θρύλος. Γιατί έμεινε αμόλυντος απ´ τις κομματικές διαβρώσεις, γιατί έμεινε τίμιος και ανιδιοτελής απέναντι στους πειρασμούς της εξουσίας και της εποχής - λίγα ακούμε για την αμαρτωλή γενιά του Πολυτεχνείου;- και γιατί πάνω απ´ όλα πίστευε στην πρωτοπορία των νιάτων.
Λουκά να ξέρεις πως η μνήμη σου θα είναι αιωνία στην καρδιά πολλών φίλων σου και συμπατριωτών.
Πιστεύω πως έγινε, λοιπόν, κατανοητό, γιατί οι δύο βασικές ιδιότητες του Λουκά, αυτή του Δασκάλου κι αυτή του Δημάρχου κατά βάθος συγκλίνουν και δημιουργούν τη μοναδική του προσωπικότητα.
Κι αυτός ευχαριστημένος καμάρωνε στ´ αλήθεια, γιατί έβλεπε να υλοποιούνται τα όσα είχε οραματιστεί για το μικρό του τόπο που τον αγάπησε τόσο, ώστε να διαθέσει όλη του την επιστημοσύνη και όλες του τις δυνάμεις για να τον κάνει μεγάλο. Και σ´ ένα βαθμό τα κατάφερε. Γι αυτό και έγινε θρύλος. Γιατί έμεινε αμόλυντος απ´ τις κομματικές διαβρώσεις, γιατί έμεινε τίμιος και ανιδιοτελής απέναντι στους πειρασμούς της εξουσίας και της εποχής - λίγα ακούμε για την αμαρτωλή γενιά του Πολυτεχνείου;- και γιατί πάνω απ´ όλα πίστευε στην πρωτοπορία των νιάτων.
Λουκά να ξέρεις πως η μνήμη σου θα είναι αιωνία στην καρδιά πολλών φίλων σου και συμπατριωτών.
ΝΙΚΟΣ ΠΑΝ. ΖΥΓΟΥΡΟΣ